حکیمه‌خاتون، دختر امام‌جواد علیه السلام و خواهر امام‌هادی علیه السلام هستند. نام مادر مکرمه‌‌شان «سمانۀ مغربیه» معروف به «سیده» است. بر اساس آنچه از منابع روایی استخراج می‌‌‌شود، این بانو مقامی رفیع در نزد اهلبیت علیهم السلام دارند و در طول زندگی شریفشان، محضر چهار امام معصوم را درک کرده‌اند.
حکیمه‌خاتون پس از شهادت پدر بزرگوارشان، حضرت جواد علیه السلام، زینب‌‌گونه برادرشان، امام‌هادی علیه السلام، را همراهی کردند و در وضعیت سختِ زندگی در سامرا و خفقان حکومت عباسی، همواره پشتیبان امامِ زمان خویش بودند.
***
حکیمه‌خاتون به‌دستور برادرشان، امام‌هادی علیه السلام، پس از ورود حضرت نرجس علیها السلام به سامرا، عهده‌دار آموزش تعالیم شیعی به ایشان شدند. همچنین در هنگام تولد حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، همراه نرجس خاتون علیها السلام بودند و ایشان را در امر تولد حضرت حجت علیه السلام یاری کردند؛ بنابراین شاهد تولد حضرت مهدی(ارواحنا فداه) بودند و اولین کسی هستند که ایشان را در آغوش گرفته و بوسیدند.
حکیمه‌خاتون در دوران غیبت صغری، از جملۀ سفیران و رابطان امام‌زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف بودند. مردم سؤال‌هایشان را به آن بانو می‌‌رساندند و حضرت حجت علیه السلام پاسخ پرسش‌‌ها را در اختیار ایشان قرار می‌دادند.
آن بانوی مکرمه، پس از سال‌ها خدمت به آستان چهار امام بزرگوار، سرانجام در سال ۲۷۴ هجری قمری، چشم از دنیا بستند و در جوار امامین عسکریین به خاک سپرده شدند. قبر مطهر ایشان در ضریح عسکریینC، محل زیارت محبان اهلبیت علیهم السلام است؛ زیرا آن بانو به‌واسطۀ خدمات فراوانشان، مقامی والا در پیشگاه خدا و حجت خدا، امام‌زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف دارند.